İpekyolu Kalkınma Ajansı

Milli Gelir  ve Vergi

Milli Gelir

Temel ekonomik göstergelerden olan sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına bakıldığında TRC1 Bölgesi, 26 Düzey 2 Bölgesi arasında 14. sırada yer almaktadır. İl gelişmişlik sıralamasına bakıldığında ise Gaziantep 30. sırada gelmektedir.

Tablo 45 TRC1 Bölge İllerinin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sırası

Şekil 14 TRC1 Bölge İlleri Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla [Cari Fiyatlarla-$]

 Kaynak: TÜİK Veritabanı

2001 yılı verilerine göre, TRC1 Bölgesi kişi başına düşen GSYİH değeri Türkiye kişi başı GSYİH’nın % 65’i kadardır. Gaziantep’in kişi başına düşen GSYİH değeri 1593 $,Adıyaman’ın 918 $ ve Kilis’in 1817 $ olmuştur. Kilis’te bu oranın yüksek olmasının nedeni bölgedeki en düşük nüfusa sahip il olmasındandır.

Tablo 46 Düzey 2 Bölgeler İtibariyle Kişi Başına GSKD($)

Kaynak:TÜİK,Ulusal Hesaplar Veri Tabanı, 2006

TRC1 Düzey 2 Bölgesi’nin 2006 yılı itibariyle kişi başına Gayri Safi Katma Değeri (GSKD) 3.539 $’dır. Bu değer, Türkiye ortalamasının (6.684 $) altında olup, GSKD Düzey 2 Bölgeleri içerisinde 22. sırada yer almaktadır.

TÜİK 2004 yılından itibaren Düzey 2 Bölgeleri bazında GSYİH yerine Gayri Safi Katma Değer (GSKD) yöntemini kullanmaya başlamıştır. TRC1 Bölgesi’nde üretilen GSKD’nin ülke toplamı içindeki payı 2004 yılında % 1,5 seviyesinde olup, bu oran 2006 yılına gelindiğinde aynı düzeyde kalmıştır. DPT tarafından 2004 yılında ilçelerin sosyo–ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması yapılmıştır. Bu araştırma, 81 ilde 872 ilçe esas alınarak yapılmış, bu ilçeler gelişmişlik endeksine göre sıralanmış, ayrıca bulundukları il içerisinde diğer ilçelere göre sıralamaları yapılmıştır.

Tablo 47 Gaziantep ve İlçeleri Gelişmişlik Endeksi

Kaynak:http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/gosterge/2004/ilce.pdf [Erişim: 20 Ağustos 2010].

*872 İl ve İlçe  İçerisinde Gelişmişlik Sırası **SEGE(Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Endeksi)

Vergi

Türkiye’de 2009 yılında toplanan vergi geliri yaklaşık 196 milyar TL’dir. TRC1 Bölgesi’nden elde edilen vergi gelirlerinin toplam tahsilat içindeki payı Gaziantep için % 0,60, Adıyaman için % 0,09 , Kilis için ise % 0,02 oranındadır. Bu çerçevede TRC1 Bölgesi’nde en fazla vergi geliri Gaziantep ilinden tahsil edilmiştir.TRC1 Bölgesi 2009 yılı vergi gelirlerine baktığımızda, toplam elde edilen gelir tahakkuku yaklaşık 1,8 milyar TL’dir. Elde edilen bu gelirin yaklaşık 1,4 milyar TL’si tahsil edilebilmiştir. Yurtiçinde elde edilen tahsilatın % 0,71’i TRC1 Bölgesi’nden sağlanmaktadır. TÜİK verilerine göre, 2008 yılına oranla 2009 yılındaki tahsilat artış oranı ortalama olarak % 16,86’dır. Bölgenin genelinde vergi tahsilat oranında bir yükselme görülmekle birlikte, bunun ekonomik gelişmişlikle yakından ilgisi vardır.

Tablo 48 İller İtibariyle Genel Bütçe Vergi Gelirleri (2011)